Những trò chơi này không chỉ giúp các em nhỏ giải trí vui vẻ. Mà còn giúp trẻ phát triển sự khéo léo, nhanh nhẹn, tinh thần đoàn kết, gắn bó với bạn bè. Cùng Suanonchobe điểm danh các trò chơi dân gian Việt Nam hay nhất cho trẻ nhé!
Xem thêm: Bộ sưu tập 100+ tranh tô màu cho bé yêu.
Trò chơi dân gian là gì?
Trò chơi dân gian là một phần không thể thiếu trong truyền thống văn hóa Việt Nam. Chúng là những trò chơi mô phỏng lại các hoạt động sinh hoạt thường ngày của người dân Việt Nam. Phản ánh được tính cách, truyền thống và đặc trưng văn hóa của từng vùng miền.
Các trò chơi dân gian thường thấy tại các dịp lễ hội, tết cổ truyền và các buổi giao lưu văn hóa. Các hình ảnh được tái hiện trong các trò chơi này thường liên quan đến cuộc sống thường ngày của người dân. VD như chăn trâu, bắt cá, đánh bài, đua thuyền, kéo co, nhảy sạp, trò chơi gậy và nhảy dây.
Mỗi trò chơi dân gian đều có những quy tắc chơi riêng, thường được truyền lại qua các thế hệ. Các trò chơi dân gian thường kết hợp với những giai điệu êm dịu và ca dao hấp dẫn. Chúng tạo ra một không gian văn hóa thân thiện và gần gũi.
Đặc điểm của các trò chơi dân gian truyền thống
Trò chơi dân gian là một phần không thể thiếu trong nền văn hóa của dân tộc Việt Nam. Nó không chỉ nói lên sự lành mạnh, văn minh mà qua đó giúp người chơi phát triển sự linh hoạt, nhanh nhẹn và khả năng giải quyết vấn đề thông minh hơn.
Các trò chơi dân gian phù hợp với nhiều đối tượng lứa tuổi từ trẻ em cho đến những người trung niên và người lớn tuổi. Điều này tạo nên sự đa dạng trong cộng đồng chơi. Và góp phần tạo nên một nét đẹp trong nền văn hóa lâu đời Việt Nam.
Một số trò chơi dân gian phổ biến ở Việt Nam
1. Bịt Mắt Bắt Dê
Bịt Mắt Bắt Dê là một trò chơi dân gian có từ lâu đời của người Việt Nam. Trong quá khứ, trò chơi này được coi là một hoạt động dành cho người lớn. Đặc biệt là những nam thanh nữ tú tham gia vào các lễ hội. Trò chơi này thông thường có hai người tham gia với một nam và một nữ kết hợp với một con dê ở trong một vòng rào gỗ với không gian khép kín.
Hiện nay, trò chơi Bịt Mắt Bắt Dê đã được biến thể thành nhiều phiên bản khác nhau và trở thành một trò chơi phổ biến được trẻ em và học sinh yêu thích. Trò chơi này giúp rèn luyện thể chất và tính phán đoán, định hướng của người chơi.
Ngoài ra, các trò chơi dân gian thường được kết hợp với những câu hát đồng dao và ca dao. Điều này tạo thêm tính nhịp điệu cho trò chơi và giúp trẻ em hoặc người chơi dễ dàng nhớ các câu thơ dân gian.
2. Kéo Co
Kéo Co là một trò chơi đòi hỏi tính tập thể nhiều hơn, và mỗi người chơi thông thường sẽ chú trọng vào sức mạnh cũng như sự kết hợp giữa các thành viên với nhau. Đây cũng được xem là một trò chơi đơn giản và khá thông dụng với mọi người hiện nay. Trong trò chơi này, các đội chơi sẽ đối đầu với nhau bằng cách kéo dây, đến khi đội bên nào chiến thắng. Kéo Co mang lại niềm vui cho người chơi và tạo ra tính đồng đội cao và giải trí rất thú vị.
3. Rồng Rắn Lên Mây
Rồng Rắn Lên Mây là một trò chơi dân gian mang tính truyền thống và tập thể của những trẻ em Việt Nam. Trò chơi này được chơi bằng cách sử dụng một sợi dây tre hoặc chỉ thêu được buộc vào hai đầu của một que tre, tạo thành hình chữ U. Trẻ em sẽ cùng nhau kéo dây này và di chuyển theo các bước chân giống như rồng hoặc rắn để leo lên đỉnh của cây. Trò chơi này không chỉ giúp trẻ em rèn luyện tính khéo léo, nhanh nhẹn và sự di chuyển đúng đắn, hợp lý, mà còn giúp trẻ em phát triển khả năng lượng ngôn ngữ phong phú và cách thức ứng xử phù hợp cho trẻ em.
4. Cờ Gánh, cờ Chém
Cờ Gánh hay còn được gọi với cái tên khác là cờ Chèm. Đây là một trò chơi có tính chiến thuật và trí tuệ. Sẽ có hai người chơi đấu với nhau. Cố Gánh có nguồn gốc từ tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. Trò chơi dân gian này đã có nhiều giả thuyết khác nhau đề cập về sự hình thành của môn cờ đơn giản nhưng rất độc đáo này. Hai người chơi sẽ cùng đối đầu nhau để tấn công và bảo vệ các quân cờ của mình.
5. Nhảy Sạp
Nhảy Sạp là một trò chơi dân gian được rất nhiều trẻ em ưa thích ở Việt Nam. Trò chơi này yêu cầu sự linh hoạt, khéo léo và nhanh nhẹn của người chơi để vượt qua các chướng ngại vật được xếp sẵn trên sàn nhảy. Thông qua việc chơi Nhảy Sạp, trẻ em có thể rèn luyện được sự tập trung, sự kiên nhẫn và sự tự tin.
6. Trò chơi Chơi ô ăn quan
Trò chơi dân gian Chơi ô ăn quan là một trong những trò chơi truyền thống của Việt Nam.
Cách chơi:
- Trò chơi được chơi bởi hai người, mỗi người sẽ đại diện cho một bên và có một ô quan lớn đặc trưng.
- Trên bàn cờ chia làm 10 ô vuông nhỏ, hai bên sẽ đặt sỏi vào mỗi ô vuông, mỗi ô vuông có 5 viên sỏi. Hai người lần lượt di chuyển các viên sỏi trong các ô theo quy tắc nhất định để chiếm được sỏi của đối phương.
- Người chơi bắt đầu bằng cách lấy toàn bộ sỏi trong một ô bất kỳ và phân bổ chúng vào các ô kế tiếp theo theo chiều kim đồng hồ, kể cả ô của đối phương. Khi đặt sỏi vào ô trống, người chơi sẽ tiếp tục đặt vào ô kế tiếp. Nếu viên sỏi cuối cùng rơi vào ô trống, người chơi sẽ lấy tất cả sỏi trong ô bên cạnh và được tiếp tục chơi.
- Người chơi kế tiếp sẽ là đối phương. Trò chơi kết thúc khi một trong hai bên không còn sỏi để chiếm. Người thắng cuộc là người có nhiều sỏi hơn.
7. Mèo bắt chuột
Đây là một trò chơi dân gian mang tính tập thể. Mèo bắt buộc phải bao gồm từ 7 đến 10 người chơi. Tất cả người chơi đứng thành vòng tròn, nắm tay nhau, giơ cao qua đầu. Sau đó bắt đầu hát bài dân ca vui nhộn sau đây:
“Mèo đuổi chuột
Xin hãy ra ngoài
Tay nắm tay
Đứng trong một vòng tròn rộng
Chuột qua lỗ
Con mèo chạy phía sau
Rồi chuột vờn mèo
Chạy theo, con mèo biến thành con chuột.”
Luật chơi: 1 bạn được chọn vai chuột, 1 bạn vai mèo. Hai người này sẽ đứng chung trong vòng tròn, lưng quay lại nhau. Khi mọi người hát hết thì chuột bắt đầu chạy, mèo phải chạy theo sau. Tuy nhiên, mèo chạy chuột phải chạy đâu. Con mèo thắng khi con mèo bắt được con chuột. Sau đó hai người đổi vai mèo vờn chuột. Trò chơi được tiếp tục.
8. Trò chơi dân gian Ném còn
Trò chơi dân gian Ném còn là một trò chơi tín ngưỡng có nguồn gốc từ các dân tộc Mường, Tày, Hmông, Thái ở Việt Nam. Thường được tổ chức trong các lễ hội xuân để cầu mong cho một mùa màng tốt đẹp và giao hoà âm dương.
Trong trò chơi, người chơi sẽ sử dụng một quả còn được làm từ nhiều múi vải màu sắc khác nhau, bên trong nhồi thóc và hạt bông. Quả còn có các tua vải để định hướng khi bay.
Sân chơi Ném còn là một bãi đất rộng có một cây cao được chôn giữa. Trên đỉnh cây, có một khung còn hình tròn, được gọi là “vòng còn”. Khung còn có hai mặt, một mặt dán giấy đỏ đại diện cho mặt trời và mặt kia dán giấy vàng đại diện cho mặt trăng. Người chơi sẽ đứng đối diện nhau thông qua cây còn. Sau đó là ném quả còn để lọt qua vòng còn trên đỉnh cây. Người ném còn trúng đích sẽ được tính là người chiến thắng.
9. Trò chơi Oẳn tù tì
Ngoài Ném còn, trò chơi Oẳn tù tì cũng là một trò chơi phổ biến trong dân gian Việt Nam. Trong trò chơi này, hai người chơi sẽ cùng nhau bốc tay, và quyết định ai được ưu tiên chơi trước bằng cách sử dụng các ký hiệu bằng ngón tay. Có ba loại ký hiệu khác nhau, bao gồm cái búa, cái kéo, và cái bao, được thể hiện bằng cách nắm các ngón tay lại với nhau theo cách khác nhau.
10. Cá sấu lên bờ
Cá Sấu Lên Bờ là một trò chơi dân gian truyền thống tại Việt Nam, có thể chơi từ 5 người trở lên. Người chơi sẽ tạo ra một bờ bằng cách vạch 2 đường cách nhau khoảng 3m để tạo không gian chơi. Một người sẽ được chọn để làm cá sấu, người này sẽ đi lại giữa hai đường vạch để tìm bắt những người chơi đang dưới nước hoặc có một chân dưới nước. Những người còn lại sẽ chia nhau đứng trên bờ và chọc tức cá sấu bằng cách đợi cá sấu ở xa rồi thò một chân xuống nước hoặc nhảy xuống nước và vỗ tay hát “Cá sấu, cá sấu lên bờ”. Khi cá sấu quay lại, những người chơi đang dưới nước phải nhanh chóng nhảy lên bờ để tránh bị bắt.
Nếu một người không kịp thời nhảy lên bờ và bị cá sấu bắt được thì người đó sẽ phải thay thế vị trí của cá sấu. Nếu cá sấu bắt được nhiều người (từ 2 người trở lên) thì người bị bắt phải oẳn tù tì để xác định người thua. Nếu cá sấu không bắt được người thay thế thì họ sẽ được tiếp tục chơi. Trò chơi bắt đầu lại bằng cách chọn người mới để làm cá sấu và oẳn tù tì để tìm con cá sấu khác.
11. Nhảy dây
Nhảy Dây là một trò chơi dân gian phổ biến, có thể chơi đơn hay đôi. Hai tay của người chơi cầm 2 đầu dây, đang rộng tay, dây để sau lưng. Bạn sẽ xoay tròn cả hai tay cầm dây đồng thời nhảy thẳng sao cho dây đi qua đầu rồi qua chân. Bạn cứ nhảy đúng theo số lần quy định mà trò chơi yêu cầu. Nếu vướng vào dây sẽ bị phạt.
Để chơi trò chơi này vui và an toàn, cần tuân thủ đúng các luật chơi và tránh thực hiện những hành động nguy hiểm.
12. Úp lá khoai 12 chong chóng
Cách chơi: Mỗi người chơi ngồi thành vòng tròn, chống tay xuống đất. Khi bắt đầu đọc “Lộn lá khoai”, một người lấy tay bịt tay mọi người, sau đó mọi người úp mặt xuống bàn. Giơ tay lên. Một ông lần lượt chỉ tay vào từng bàn tay và tiếp tục hát:
“Úp lá khoai
Mười hai chong chóng
Đứa mặc áo trắng
Đứa mặc áo đen
Đứa xách lồng đèn
Đứa cầm ống thụt
Thụt ra thụt vô
Có thằng té xuống giếng
Có thằng té xuống xình
Úi chà , úi da!”
Luật chơi: Hát đến chữ cuối cùng, người chỉ để vào tay của người nào thì người đó bị phạt.
13. Trò chơi Trốn tìm (Chơi Năm Mười)
Để chơi Trò chơi Trốn tìm, người chơi cần cử một bạn đi tìm trong khi các bạn còn lại tản ra xung quanh để trốn. Người đi tìm cần nhắm mắt chặt (có thể dùng khăn hoặc miếng vải để bịt mắt) và hỏi “Xong chưa?” (hoặc đọc số 5-10-15-20-….. -100); một bạn trốn đại diện trả lời “Xong!”. Bạn đi tìm sẽ mở mắt và đi tìm các bạn trốn. Trong khoảng thời gian quy định, nếu bạn đi tìm tìm thấy bạn nào thì bạn đó thua cuộc, còn không tìm thấy bạn đi tìm thì sẽ chịu phạt. Nếu bạn đi tìm tìm thấy hết các bạn chơi, bạn sẽ thắng cuộc.
Với Trò chơi Trốn tìm, nếu bạn đi tìm trước hiệu lệnh xuất phát hoặc nhảy chưa đến đích thì bạn sẽ phạm luật.
14. Nhảy bao bố
Đối với trò chơi nhảy bao bố, người chơi sẽ được chia thành các đội.
- Mỗi đội yêu cầu số lượng người chơi bằng nhau và xếp thành hàng.
- Mỗi đội sẽ có một khoảng trống thẳng đứng để nhảy và hai làn, một làn xuất phát và một làn về đích. Tên cầm đầu bước vào trong bao, hai tay bịt miệng bao.
- Sau khi nghe hiệu lệnh xuất phát, đội trưởng của mỗi đội sẽ nhảy về đích rồi quay lại vạch xuất phát để trao túi cho người thứ hai. Khi người thứ nhất nhảy về đích thì người thứ hai bắt đầu nhảy. Và cứ thế cho đến người cuối cùng.
- Đội nào đến trước sẽ giành chiến thắng.
15. Trò chơi Bắn bi
Bắn bi là một trò chơi truyền thống được yêu thích bởi các bé trai ở Việt Nam, đặc biệt là ở vùng nông thôn. Tuy nhiên, cách chơi bắn bi ở mỗi vùng miền có những điểm khác nhau.
Ở miền Bắc, cách chơi bắn bi thường là kẹp viên bi giữa ngón tay trỏ và ngón tay giữa, móng của ngón giữa tiếp xúc với đốt ngón tay cái. Sau đó, bật ngón tay trỏ để viên bi bắn ra. Cách chơi khác ở miền Bắc là cuộn viên bi vào giữa ngón tay trỏ, gập ngón tay cái vào phía trong ở phía sau bi. Khi bắn, tay kia có thể làm bệ tỳ để viên bi ở độ cao thuận lợi hơn tùy từng tình huống.
Ở miền Nam, bi được bắn bằng 2 tay, tay trái ngón cái, trỏ và giữa kẹp viên bi, tay phải ngón cái chấm đất ngón giữa đặt sau viên bi, nhắm mục tiêu rồi bật ra.
16. Bầu cua cá cọp
Bầu cua cá cọp là một trò chơi dân gian phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là trong các dịp lễ, như Tết Nguyên Đán. Trò chơi này có thể được chơi với một số lượng không giới hạn người chơi và số lượt chơi.
Bàn bầu cua có hình dáng là một tấm gỗ hình chữ nhật, có sáu ô với mỗi ô có hình ảnh của một trong sáu con vật phổ biến của Việt Nam, bao gồm tôm, cá, gà, bầu, nai và cua. Ngoài ra, trò chơi này còn bao gồm ba viên xúc xắc có hình ảnh của sáu con vật đó và một cái chén.
Mỗi lượt chơi, nhà cái sẽ lắc ba viên xúc xắc đồng thời và giữ kết quả của chúng kín. Người chơi có thể đặt tiền vào một hoặc nhiều con vật trên bàn và không giới hạn số tiền đặt.
Sau khi tất cả người chơi đặt tiền, nhà cái sẽ mở xúc xắc và công bố kết quả. Nếu con vật mà người chơi đã đặt cược xuất hiện trong ba viên xúc xắc, họ sẽ nhận lại số tiền cược. Nếu con vật mà người chơi đã chọn không xuất hiện, số tiền đặt cược sẽ thuộc về nhà cái.
Tổng kết
Trò chơi dân gian là một phần không thể thiếu của nền văn hóa truyền thống Việt Nam. Chúng là một cách để giới thiệu và bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc Việt Nam. Đồng thời giúp người chơi rèn luyện thể chất và tinh thần.
Hy vọng bài viết sẽ có hữu ích nếu bạn đang tìm trò chơi dân gian cho trẻ mầm non. Chúc các bạn có những giây phút giải trí thú vị!
Nguồn bài chính thống: www.suanonchobe.vn
Trả lời